Waar komen alle slechte dingen vandaan?

Bekijk deze bladzijde in het: Engels (English)

De wereld voor de zondeval kende geen dood, ziekte of lijden, aangezien God zijn schepping, die af was, verklaarde voor: “erg goed” (Genesis 1:31). Hier is mee in overeenstemming, dat God de dieren planten als voedsel gaf (Genesis 1:29-30).

Vandaag de dag zijn veel schepselen toegerust met een uitrusting die gemaakt lijkt te zijn, om aan te vallen, pijn te doen, in de val te laten lopen, te doden, om anderen op te eten, of om zichzelf te kunnen verdedigen tegen zulk soort zaken - bij voorbeeld de giftanden van slangen, de grote vleesetende katachtigen, het spinnenweb, om er maar een paar te noemen. Dus, wanneer en hoe zijn deze dingen, die passen bij een gevallen wereld, maar die vóór die tijd niet noodzakelijk waren, ontstaan?

Een eensluidend standpunt, waar alle creationisten achter kunnen staan, is niet te geven, dus zullen we kort ingaan op de verdiensten van een paar mogelijkheden.

Allereerst moeten we kijken naar duidelijke Bijbelse leerstellingen die hierop betrekking hebben, in het besef, dat de Bijbel ons weliswaar ware, maar niet grondige informatie geeft. We zouden derhalve de hiaten kunnen proberen op te vullen met onze, wel wat speculatieve, beredeneringen, gebruikmakend van wat we weten over het leven op aarde. De Bijbel leert ons het volgende.

• Mensen, zowel als dieren kregen in het begin planten te eten (Genesis 1:29-30). Er werd door mens noch dier vlees gegeten voor de zondeval. Het carnivoor gedeelte van de huidige voedselketen bestond niet. En God betitelde zijn schepping als “zeer goed” (Genesis 1:31).

• De Bijbel maakt een helder onderscheid tussen de status van planten en dieren. Mens en dier worden in Genesis beschreven als wezens die een levende geest zijn, of hebben, nephesh (Hebreeuws)—zie Genesis 1:20-21, 24, waar nephesh chayyah wordt vertaald met “levende wezens,” en Genesis 2:7 waar Adam een “levende ziel” werd (nephesh chayyah). Nephesh houdt de grondgedachte in van een “ademend schepsel.” Het woord wordt ook algemeen in het Oude Testament gebruikt in combinatie met andere woorden, om gevoelens van emotie, enzovoorts, uit te drukken. Misschien refereert nephesh aan leven met een zekere graad van bewustzijn. Planten hebben geen nephesh en dus was Adam die een wortel at, niet bezig met doden in de Bijbelse zin van het woord.

• De wereld zal op een dag hersteld worden (Hand. 3:21) naar een status, waarin opnieuw geen geweld en dood meer zal zijn, ook niet bij de dieren. Of Jesaja 11:6-9 slaat op een duizendjarig rijk, of op een nieuwe aarde, het punt blijft hetzelfde. Lammeren, wolven, luipaarden, kinderen, beren, kalveren en slangen zullen allemaal tezamen wonen in vrede. Leeuwen zullen weer planteneters worden. Het is zo klaar als een klontje, dat dit toekomstvisioen de heerlijkheid reflecteert van het vroegere paradijs, dat verloren ging door de zonde.

  
  Scene uit Gods verhaal

• Het staat vast, dat er geen ziekte, lijden of dood van dieren was (nephesh schepsels) voor de zondeval. Dit doet de vraag rijzen wat dan wel die nephesh dieren zijn. Hebben eencellige organismen zoals bacteriën en gist, of ongewervelden, zoals wormen, insecten en kreeftachtigen nephesh leven? De Bijbel geeft ons een paar sleutels. Hij zegt ons dat "het leven (nephesh) van het vlees is in het bloed" (Leviticus 17:11; zie ook Genesis 9:4). Als we deze stelling gebruiken om organismen te onderscheiden in organisme met of zonder zulk "nephesh leven," dan is dat maar betrekkelijk bruikbaar - Dit zou namelijk micro-organismen uitsluiten. Maar er zijn nog een paar hindernissen, als het gaat om het vaststellen wat er nou met bloed wordt bedoeld. Insecten en schaaldieren bijvoorbeeld, hebben een soort bloed, hoewel het nogal wat verschilt van bloed van gewervelde dieren. De aanwezigheid van hemoglobine kan ook geen uitsluitsel geven, want dat wordt zelfs wel in sommige planten aangetroffen.

  Adams naamgeving van de landdieren in Genesis 2 zou ons hierbij van dienst kunnen zijn. Adam gaf een naam aan "elk levend schepsel (nephesh chayyah)" (Genesis 2:19). Wat gaf hij een naam? "Adam gaf namen aan al het vee en aan het gevogelte des hemels en aan al het gedierte des velds" (Genesis 2:20). [1] Dit geeft op dit punt duidelijk aan, dat de remes, de “kruipende dieren” van Genesis 1:24, hier niet bij hoorden, zoals Leupold, de geëerde theoloog, aangaf. Als het “kruipend gedierte” ook bijvoorbeeld insecten en wormen zou betekenen, dan zijn ze waarschijnlijk dus geen nephesh leven. De Schrift is echter niet duidelijk in dit opzicht, dus moeten we ons niet dogmatisch opstellen.

  We kunnen er wel veilig van uitgaan, dat er geen gewelddadige dood was, en zeker geen dood met bloedvergieten. Met andere woorden, schepselen, we kunnen ook gewoon zeggen dieren, gingen niet vechten, doden en bloed van andere dieren vergieten en ze aten elkaar ook niet op, zoals vandaag de dag gebeurt.

• Pas na de zondvloed was het de mens toegestaan om vlees te eten. (Genesis 9:3). Dit zou in verband kunnen staan met het uitsterven van veel plantenvormen, die voor de vloed konden voorzien in alle eiwitten en vitamines, die nodig zijn voor ons mensen. Om vandaag de dag goed gevoed te worden bij een totaal vegetarisch dieet is moeilijk, maar niet onmogelijk. Natuurlijk zou het kunnen, dat mensen wel dieren gegeten hebben, zelfs voordat God er toestemming voor gaf. Als dat zo was, dan was het in ieder geval niet wijdverspreid, want uit de Bijbel blijkt, dat de dieren voor de zondvloed, zo goed als geen vrees voor mensen hadden (Genesis 9:2).

Vandaag de dag zijn dieren met bepaalde biologische kenmerken toegerust, die hen in staat stelt om anderen aan te vallen of om zich te verdedigen. Laten we voor het gemak deze zaken noemen: "verdedigings/aanvals kenmerken" (VAK). De eerste vraag is dan: "Werden deze kenmerken ontworpen om kwaad te doen, bijvoorbeeld?"

De volgende vraag die daarmee verband houdt is:"Wanneer ontstonden die kenmerken?" VAK zouden toch eigenlijk in zo'n wereld als vóór de zondeval geen zin hebben?

Hier volgen een paar mogelijkheden als antwoord op deze vragen, gevolgd door een discussie over de problemen waar we op stuiten.

Standpunt 1

Die zaken, die nu onder VAK vallen waren niet ontworpen voor dit doel en ze hadden een andere functie, voor de zondeval. Het is door degeneratie, dat ze hun huidige functie kregen. Bij voorbeeld door mutatie.

Men kan op het feit wijzen, dat sommige schepsels nu scherpe tanden hebben, die er uit zien alsof ze gebruikt worden om vlees uiteen te scheuren, maar we weten dat ze niet voor dat doel gebruikt worden. De vruchtenetende vleermuis is een prima voorbeeld hiervan. Sommige soorten van de piranha vissen gebruiken hun kaken en tanden alleen maar voor planten. Dus, de stelling is dan: Waarom zouden de tanden van een leeuw voor de zondeval niet gebruikt kunnen zijn om vruchten te eten? Virussen die vandaag de dag schadelijke gens injecteren in hun gastheren hadden vroeger misschien een nuttige functie.[3]

Misschien hadden ook andere schadelijke structuren een andere functie voor de zondeval, die verloren is gegaan of gewijzigd, hetzij door keuze[4] of (wat doorgaans wordt beweerd) door degenererende mutaties.

De reuzepanda heeft scherpe tanden en klauwen en desondanks gebruikt hij ze grotendeels om plantaardig materiaal af te scheuren en te eten. (bamboo). Zo af en toe blijken ze ook wel kleine dieren te eten. Stel dat de mens over een tijd voor het eerst deze dieren zou observeren en zou opmerken dat hij dieren at, dan zouden ze niet willen geloven dat hun tanden en klauwen oorspronkelijk waren bedoeld om planten mee te eten.

Immuunsystemen onderscheiden in principe 'eigen' van 'niet-eigen', dat zou van belang zijn voor de lichamelijke integriteit, zelfs in de wereld van voor de zondeval. Natuurlijk werden deze systemen nog belangrijker in de tijd na de zondeval, om te beschermen tegen zulke ziekteverwekkende organismen.

Standpunt 1 vermijdt het probleem van een goede God, die schadelijke structuren ontwerpt.[5] En een probleem wordt het zeker, als dit standpunt wordt ingenomen om alle VAK te verklaren. Feitelijk hebben alle schepselen een vorm van VAK, al is het maar een hoog ontwikkeld gevoelig zenuwstelsel om te waarschuwen tegen een aanval. Dit wijst absoluut op een ontworpen zijn voor zelfhandhaving in een gevallen wereld. De meeste van deze VAK's geven blijk van een complex en specifiek ontwerp.

Eigenlijk zijn de meeste, zo niet alle, voorbeelden, die gebruikt worden door creationisten om aan te geven dat er een ontwerp ten grondslag ligt aan de levende wezens, VAK voorbeelden. Als we stellen, dat de VAK, of minstens een paar aspecten van de huidige functies ervan, ontstonden door toevallige mutaties, dan zouden we serieus het belangrijkste argument van de 'ontwerp' theorie ontkracht hebben. Dat zou betekenen dat miljoenen verschillende, complexe en ingewikkelde patronen door toeval zijn ontstaan (mutaties en natuurlijke selectie). Denk maar aan de geraffineerde scheikunde, die nodig is om spinnenzijde te maken en de technische hoogstandjes van spinnenwebben, er zijn er zelfs die vogels kunnen vangen. Het hele complexe mechanisme om deze webben te maken, wordt gekoppeld aan geprogrammeerde instincten, (een programmering die gecodeerde informatie behelst) om spinnen te leren waar ze het best hun web kunnen bouwen voor de beste vangsten en wanneer en hoe ze hun prooi moeten benaderen om het te doden. En dit alles in letterlijk miljoenvoud. Aangezien we volhouden, dat dit complexe, doelgerichte ontwerp geschapen werd, is dit een eersteklas blijken van een God, die doelbewust ook de VAK heeft ontworpen.

Het volgende probleem met deze redenatie is, dat in ieder geval van geconstateerde VAK, de werkelijke functie (voor de zondeval) iets anders zou zijn geweest. Men kan beargumenteren, dat onze onkunde over de functie voor de zondeval niet wil zeggen, dat er geen waarom voor was. Dit is natuurlijk waar, maar als men dat wil gaan beweren voor elk van die miljoenen gevallen van VAK, dan vergt men wel het uiterste van de geloofwaardigheid. We moeten ook niet de volle omvang uit het oog verliezen van wat er nog meer bij komt kijken als er sprake is van VAK in diverse VAK mechanismen. Bijvoorbeeld discussies over de vorm van tanden en klauwen gaan ook over het feit, dat de ontworpen kenmerken voor vlees eten bij de katachtigen veel meer inhoudt dan scherpe tanden. Een leeuw heeft tenslotte een jachtinstinct en spierkracht, waarmee hij de nek van een gnoe met een klap kan verbrijzelen. Zijn spijsverteringssysteem is afgestemd op een dieet van vers vlees (hoewel leeuwen in een crisissituatie met groenten kunnen volstaan en aangezien vlees lichtverteerbaarder is, zouden degeneratie veranderingen te wijten kunnen zijn aan het vlees eten). Al deze argumenten maken het overduidelijk dat er een hoogontworpen jacht en moordmachine is.

Die kwaliteiten zijn erg algemeen. Wat was de functie van de enorme snelheid, die een cheeta kan ontwikkelen?[6] Waarvoor gebruikte de bombardeer kever zijn super ingewikkelde dubbele kanonnen? (Nu gebruikt hij ze om zijn aanvallers omver te schieten.) Als we een reden zouden bedenken, blijft nog de vraag open hoe en wanneer het ingeprogrammeerde instinct om op kevereters te schieten ontstond.[7]

Het blijft een feit, dat slangengif een complexiteit aan chemicaliën bevat, die blijken te zijn ontworpen voor doelen, die allesbehalve bij vruchten eten behoren. Een van deze chemicaliën is heel specifiek bedoeld voor een aanval op het zenuwstelsel dat de ademhaling regelt, een ander van deze chemicaliën gaat de bloedstolling tegen, zodat de prooi inwendig doodbloedt.

Ondanks bovenstaande problemen, zou de verklaring wel juist kunnen zijn in sommige, misschien wel vele gevallen. De vrouwtjesmug zuigt bloed omdat het hemoglobine nodig heeft voor de voortplanting. Maar de mannetjesmug zuigt alleen maar plantensap op. Misschien zogen ze voor de zondeval wel allebei sap uit planten en kunnen ze nu, door het uitsterven van bepaalde planten, niet meer zo gemakkelijk hemoglobine uit die planten halen (zoals hierboven reeds beschreven, hebben sommige levende planten wel hemoglobine).

Standpunt 2

Nu kijken we heel essentieel naar het complexe ontwerp, dat wijst op de rechtstreekse hand van de Ontwerper, zij het voor VAK of niet. Er zijn echter verscheidene mogelijkheden in dit opzicht, wat blijkt uit het volgende.

• Stel, er waren geen schepselen met VAK voor de zondeval - deze schepselen werden allemaal er na ontworpen.

  Dit zou betekenen, dat de meeste schepselen die nu leven niet op de aarde vertegenwoordigd waren voor de zondeval. De Bijbel vermeldt nergens zo'n nieuwe schepping en Exodus 20:11 spreekt dit idee zelfs tegen. Het verbaast dus niemand, dat dit standpunt niet veel aanhangers telt.

• De ontworpen programmering voor VAK was al aanwezig voor de zondeval. Misschien in een latente of maskerende vorm.

  Dit betekent, dat de zondeval tevoren bekend was bij God, wat natuurlijk zijn alwetendheid weergeeft en dat ook duidelijk wordt gesteld in diverse Bijbelgedeeltes, die spreken over dingen als dat God ons “in Hem heeft uitverkoren voor de grondlegging der wereld.” (Ef. 1:4). Deze informatie werd duidelijk hetzij door de directe ontmaskering bij de zondeval, of door de natuurlijke processen van recombinatie en selectie. Als dit het geval is, zou dat weer de voorkennis van God betekenen, en wel in dit opzicht, dat er maar slechts een korte tijd zou zijn geweest tussen de schepping en de zondeval. Anders zouden deze VAK al mogelijkerwijs openbaar worden in Eden.

  Het is echter niet eenvoudig om zich genetisch voor te stellen hoe zulke zelfactivering plaats kon vinden in zo'n ontzettend groot aantal schepselen, die dan ook nog ecologisch op elkaar ingespeeld moeten raken. (De verdedigingsstructuren moeten dan heel snel tot stand komen nadat een vijand een nieuw wapen ontworpen had).

• Er werden geen nieuwe schepselen geschapen, maar veel bestaande schepselen werden opnieuw geprogrammeerd na de zondeval, met de toevoegingen van nieuwe ontwerpinformatie in hun DNA.

  Voor dit standpunt is slechts indirect Bijbels bewijs te vinden. De vloek die op de schepping lag bij de zondeval betrof ook biologische veranderingen in de mens. - zij zouden nu sterven (Genesis 3:19) en pijn bij het baren van kinderen zou toenemen (Genesis 3:16). De aarde werd ook vervloekt, want dorens en distels zouden ontstaan (Genesis 3:18)—dit suggereert biologische veranderingen in planten. En de slang, tenslotte, komt bij die vervloeking in beeld met een radicale en permanente verandering door God (Genesis 3:14). Dus er ontstonden veranderingen in de mens, in dieren, in planten, in de grond door de zondeval. Dit zou inhouden, dat deze zaken het gevolg zijn van een souverein ingrijpen, als gevolg van Adams zonde. Ze waren niet het resultaat van een 'iets' dat alles maar op z'n beloop liet.[8] Deze wetenschap komt overeen met bijbelteksten zoals Romeinen 8 waar de hele schepping wordt beschreven als onderworpen aan de vloek en in afwachting van de verlossing van de gevolgen van de zonde.

Conclusie

De Bijbel voorziet eenvoudigweg niet in genoeg informatie om dogmatisch vast te blijven houden aan één van bovenstaande standpunten, hetzij absoluut juist of onjuist. Soms zullen beide standpunten toegepast moeten worden.

Als gevallen schepselen in een gevallen wereld, kunnen we ons maar moeilijk de wereld in zijn ongevallen staat voorstellen. We zijn ook eindige schepsels, die de informatie om dit te beoordelen missen. We moeten derhalve zorgvuldig zijn in onze argumentering om dingen van het verleden te bekijken met ogen van nu.

Wat duidelijk uit Gods woord naar voren komt is, dat het huidige regime van tanden en klauwen, van gewelddadige dood, wreedheid en bloedvergieten, niet aanwezig was voordat Adam zondigde, en dat dit regime er ook niet meer zal zijn in de Nieuwe Wereld.

Appendix — Overbevolking

We zien in deze gevallen wereld, dat dood en dieren die andere dieren opeten zinvol is, om overbevolking op de aarde te voorkomen van welk type ook. Sommige mensen vragen daarom hoe die overbevolking in een niet gevallen wereld te vermijden zou zijn geweest zonder bloedvergieten.

Deze vraag spreekt voor zichzelf, aangezien de Bijbel aangeeft, dat de rebellie van Adam (en dus de noodzaak van het bloedvergieten van het lam van God, Jezus Christus) van eeuwigheid bepaald was, voor de schepping was. Zelfs als dat niet zo zou zijn, is het zeker aanmatigend om te stellen, dat de almachtige Schepper niet in staat zou zijn geweest om andere middelen te bedenken waarmee men dit probleem kan omzeilen. God gaf ons het bevel om ons voort te planten om de aarde vervullen (Genesis 1:22, 28), en als dat was gebeurd, zou het bevel niet langer van toepassing zijn en het vervullen zou stoppen.

Een natuurlijk mechanisme bestond alreeds om de bevolking te begrenzen en dit is alom bekend. Sommige dieren, die te maken krijgen met overbevolking gaan drastisch hun voortplanting reduceren, om dit weer terug te draaien als de bevolkings dichtheid weer naar beneden zou gaan.

Voetnoten

1. Voor de discussie over wat Adam dan wel benoemde, zie R. Grigg, "Naming the Animals: All in a Day's Work for Adam," Creation, 1996, 18(4):46-49.

2. P. Weston, "Bats: Sophistication in Miniature," Creation, 1998, 21(1):29-31.

3. Virussen, bijvoorbeeld, zouden voor de zondeval een rol hebben kunnen spelen in het overbrengen van genetische informatie om de diversiteit te onderhouden/te verhogen. Er zou geeneens een opwaardering behoeven te komen van hun complexiteit om hen in staat te stellen in plaats daarvan ziektes te verwekken. Ze zouden genen hebben kunnen nemen uit gastheren, zelfs als ze gemodificeerd zouden worden door mutaties om enzymen te maken die minder specifiek zijn (n.b. dit is een verlies aan informatie die te wijten is aan mutatie), om aldus in staat te zijn ziekteverwekkende activiteiten te ontplooien. Veel ziekteverwekkende organismen zijn zelfs vanuit hun eigen gezichtspunt uit gedegenereerd - ze doden hun gastheer snel, en zo vernietigen ze zichzelf. De gastheer zou ook kunnen hebben degenereren en zijn weerstand verliezen. Zie J. Bergman, "Did God Make Pathogenic Viruses?" CEN Technical Journal, 1999, 13(1):115-125.

4. Hier rijst er weer een ander probleem: In welke mate kiest een dier zijn eigen gang in het leven, als dit in tegenstelling zou zijn met zijn geprogrammeerde instinct? De enige schriftuurlijke ondersteuning hiervoor lijkt Genesis 6:7, 11-13, die door sommigen uitgelegd wordt als slaande op geweld in het dierenrijk, dat de oorzaak was voor het uitroeien van de landdieren buiten de ark. Echter dit betekent niet noodzakelijkerwijs, dat God de dieren enige morele verantwoordelijkheid oplegt. Misschien was Hij verdrietig over de zonde van de mens, die de deur had geopend voor het regime van doden en bloedvergieten.

5. Dit doet weer een oude en interessante theologische vraag rijzen: Zou God, die almachtig is, ook maar iets minder verantwoordelijk zijn voor VAK als dit natuurlijk zou zijn ontstaan, dan wanneer Hij dit actief zou hebben ontworpen? Dit is te vergelijken met een dokter die, terwijl hij weet dat een patiënt te redden is met de zuurstof, die hij bezit, nalaat om het toe te dienen. Is hij minder verantwoordelijk dan wanneer hij actief de patiënt had gedood met cyanide? Sommigen hebben er op gewezen, dat God vaak actief betrokken is bij het oordeel, zonder enig ethisch/theologisch dilemma; bijvoorbeeld: het sturen van de zondvloed, die dood en destructie bracht aan miljoenen.

6. Misschien was dit gebeurd om Gods glorie te openbaren, om te tonen hoe machtig Hij wel is (net zoals een arend op grote hoogte zweeft of een dolfijn speelt met de golven, gewoon voor recreatie.) Ook hebben veel van Gods ontwerpen de mens geinspireerd tot uitvindingen—bijv. het diafragma van de iris inspireerde ons tot het uitvinden van het diafragma in camera's en Velcro (r). Dit zou ook een aspect kunnen zijn van de voorzienigheid van God.

7. Gebaseerd op de aanname, dat de wereld voor de zondvloed geen woestijn of koude streken kende, hebben sommigen zich afgevraagd wat te denken van de ontworpen kenmerken in veel van de daarin levende dieren, die alleen maar zinvol zijn onder zulke omstandigheden. - bijvoorbeeld anti-uitdrogings toerusting van een kameel, of de speciale isolerings kenmerken van de vacht van een ijsbeer. Maar de Bijbel stelt nergens dat er geen woestijnen waren of koude gebieden voor de zondvloed. In ieder geval, zulke ontworpen aanpassingskenmerken zouden kunnen hebben zitten in de genen van van meer algemeen geschapen soorten van deze schepselen. Bij voorbeeld ijsberen die speciaal aangepast zijn aan de kou zijn bijna uitsluitend carnivoren, die worden gekruisd met bruine beren, die niet een speciale aanpassing hebben tegen de kou, zijn doorgaans vegetarisch (75 procent), dit wekt de suggestie, dat ze beiden afstammen van een oerbeer, die werd geschapen.

8. In de toekomstige restoratie, zou om vleesetende leeuwen (ML) om te bouwen tot grasetende leeuwen (GL) bovennatuurlijk ingrijpen vereist zijn om het DNA opnieuw daarop in te stellen, zodat de verandering permanent voor alle volgende generaties ingesteld zou zijn. Aangezien GLáML dit nodig heeft en aangezien dit een “re”-storatie (d.w.z. een omdraaiing van de gevolgen van de zondeval)inhoudt, zou dit misschien een aanwijzing kunnen zijn dat GLáML volgens dezelfde route loopt (bovennatuurlijk DNA herprogrammering), alleen in tegenovergestelde richting.

Vragen die hiermede verband houden

• LIJDEN - Waarom laat God toe dat onschuldige mensen lijden? Antwoord
• Voelt God onze pijn? Antwoord
• Wat voor soort wereld zou u scheppen? Antwoord
• Wat is de waarheid over Jezus Christus? Antwoord
• Hoe stierf Jezus? Antwoord
• Waarom moeten we bidden en dingen ondernemen voor de lijdende kerk? Antwoord
• Waar leek Adam, de eerste mens, eigenlijk op?
  
• Heeft Jezus werkelijk druppels bloed gezweet? Antwoord
• Wat is kruisigen? Antwoord

Vertaald door: Josine

Uitgegeven door Don Batten, Ph.D. / Auteurs: Ken Ham, Jonathan Sarfati, and Carl Wieland, adapted from The Revised & Expanded Answers Book (Master Books, 2000).

Supplied by Creation Ministries International

Copyright © 1996, 1999, 2000, Answers in Genesis, All Rights Reserved - behalve zoals genoteerd in de aangehechte “Usage and Copyright” pagina dat ChristianAnswers.Net groothartig toelaat om hiervan gebruik te maken opdat deze pagina mag werken in uw huizen, persoonlijke getuigenis, kerken en scholen. Illustrations and layout copyright, 1999, 2002, Films for Christ

ChristianAnswers.Net/dutch
Christian Answers Network
PO Box 577
Frankfort KY 40602
USA